Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby transakcja miała charakter rynkowy?
Zgodnie z art. 11c ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT) podmioty powiązane przeprowadzające transakcje kontrolowane mają obowiązek (w przypadku przekroczenia wskazanych w przepisach prawnych limitów transakcyjnych i niepodlegania ustawowym zwolnieniom) sporządzić dokumentację cen transferowych. Celem jej przygotowania jest wykazanie, że transakcja kontrolowana została przeprowadzona na warunkach rynkowych (zgodnie z zasadą arm’s lenght) – czyli na takich, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane (czyli niezależne, konkurujące ze sobą). Poniżej przedstawiamy, jakie warunki muszą zostać spełnione, by transakcja została uznana w trakcie kontroli organu podatkowego za rynkową.
Zasada ceny rynkowej – na czym polega?
Zasada ceny rynkowej obowiązuje na gruncie międzynarodowym i stanowi podstawę do sporządzania dokumentacji cen transferowych. Najlepsze odzwierciedlenie znajduje w art. 9 ust. 1 Modelowej Konwencji Podatkowej OECD, zgodnie z którym „jeżeli […] między dwoma przedsiębiorstwami w zakresie ich stosunków handlowych lub finansowych, zostaną omówione lub narzucone warunki, które różnią się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne przedsiębiorstwa, wówczas zyski, które osiągnęłoby jedno z przedsiębiorstw bez tych warunków, ale z powodu tych warunków ich nie osiągnęło, mogą być uznane za zyski tego przedsiębiorstwa i odpowiednio opodatkowane”.
W polskim porządku prawnym zasada ceny rynkowej została ujęta w art. 11c ust. 2 ustawy o CIT, który stanowi następująco: „jeżeli w wyniku istniejących powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, i w wyniku tego podatnik wykazuje dochód niższy (stratę wyższą) od tego, jakiego należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały, organ podatkowy określa dochód (stratę) podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań”.
Kiedy transakcja będzie miała charakter rynkowy?
Transakcja będzie miała charakter rynkowy, jeśli w przygotowanej dokumentacji cen transferowych udowodni się, że została przeprowadzona zgodnie z zasadą ceny rynkowej. Co to oznacza w praktyce? Że organy podatkowe oczekują wykazania, że podmioty niepowiązane w identycznych lub porównywalnych okolicznościach ustaliły takie same ceny, jakie zostały zastosowane w transakcji między podmiotami powiązanymi (zgodnie z obowiązującymi na rynku mechanizmami podaży oraz popytu). Rynkowość transakcji musi więc mieć miejsce już w momencie jej przeprowadzania, a nie dopiero po fakcie w sytuacji konieczności przygotowywania lokalnej dokumentacji cen transferowych (wówczas konieczne może być przeprowadzenie korekt).
Rynkowość transakcji – jak ją wykazać? Przygotowanie benchmarku
Od podatnika oczekuje się, że przygotuje dokumentację cen transferowych, w której dokładnie przedstawi podmioty biorące udział w transakcji, samą transakcję (z analizą funkcji, ryzyk oraz aktywów bilansowych i niebilansowych) oraz informacje finansowe (sprawozdanie za zeszły rok). Obok tych elementów konieczne jest opracowanie analizy funkcjonalnej, która będzie wykazywać, że wynagrodzenie z tytułu realizacji opisanej transakcji odpowiada warunkom rynkowym.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat cen transferowych?
W celu udowodnienia, że transakcja miała charakter rynkowy, konieczne jest więc przygotowanie analizy porównawczej (tzw. benchmarku), w której dokona się porównania cen, marż, stawek i innych warunków przeprowadzonej transakcji kontrolowanej z innymi podobnego typu transakcjami przeprowadzonymi przez podmiot powiązany z podmiotem niepowiązanym. Jeśli podmiot niepowiązany nie przeprowadza tego typu transakcji z podmiotami niepowiązanymi, konieczne jest powołanie się na dane pochodzące z transakcji pomiędzy dwoma podmiotami niezależnymi, do których danych firma posiada dostęp (np. z Krajowego Rejestru Sądowego lub komercyjnych baz danych takich jak: Infocredit czy RoyaltyRange).
Kryteria porównywalności (pozwalające uznać transakcję za podobnego typu) określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Są to:
- cechy charakterystyczne przedmiotu transakcji,
- faktyczny przebieg transakcji (funkcji, aktywów i ryzyk) z uwzględnieniem zdolność stron transakcji do pełnienia funkcji oraz ponoszenia ryzyk,
- warunki umowne transakcji,
- warunki ekonomiczne w czasie i miejscu, w których dokonano transakcji (takie jak rynek geograficzny i jego wielkość)
- strategie gospodarcze podmiotów dokonujących transakcji.
Co więcej, zgodnie z § 5 Rozporządzenia, „za porównywalne uznać można takie transakcje, w których żadna z ewentualnych różnic pomiędzy porównywanymi transakcjami lub podmiotami nie mogłaby w sposób istotny wpłynąć na cenę przedmiotu takiej porównywalnej transakcji lub można dokonać racjonalnie dokładnych korekt porównywalności eliminujących istotne efekty takich różnic”.
W ramach kolejnego kroku niezbędne jest zastosowanie jednej ze wskazanych przez ustawodawcę metod stosowanych do określenia ceny transferowej (art. 11d ust. 1 ustawy CIT): porównywalnej ceny kontrolowanej, ceny odsprzedaży, koszt plus, marży transakcyjnej netto, podziału zysku (zysk dzielony za pomocą analizy rezydualnej lub analizy udziału). Przy wyborze podatnik powinien się kierować przedmiotem transakcji oraz podziałem funkcji i ryzyk pomiędzy poszczególne strony. Co więcej, należy wziąć pod uwagę warunki, jakie zostały ustalone lub narzucone pomiędzy podmiotami powiązanymi, a także dostępność informacji, które mogą być niezbędne do zastosowania wybranej metody.
Analiza zgodności zamiast benchmarku
W sytuacji, w której sporządzenie analizy porównawczej nie jest możliwe, ustawodawca dopuścił możliwość przygotowania analizy zgodności wykazującej zgodność warunków, na jakich została zawarta transakcja kontrolowana z warunkami, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane. Zgodnie z art. 11q ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o CIT do takiej sytuacji dochodzi „w przypadku gdy sporządzenie analizy porównawczej nie jest właściwe w świetle danej metody weryfikacji cen transferowych lub nie jest możliwe przy zachowaniu należytej staranności”. W praktyce dochodzi do tego w sytuacji, gdy nie da się zidentyfikować transakcji lub podmiotów, które można by porównać, z uwagi np. na brak zewnętrznych lub wewnętrznych danych porównawczych czy rzadko spotykany charakter transakcji.
Rynkowość cen w transakcjach między podmiotami powiązanymi – podsumowanie
Żeby transakcja między podmiotami powiązanymi została uznana za rynkową przez organy podatkowe przeprowadzające kontrolę, niezbędne jest, by została przeprowadzana na warunkach, w które w tych samych lub podobnych okolicznościach ustaliłyby między sobą podmiotami niepowiązane. Wykazanie takiej sytuacji wymaga przygotowania najważniejszego elementu dokumentacji cen transferowych, czyli analizy funkcjonalnej, w której transakcja kontrolowana zostanie zestawiona z transakcją spełniającą ustalone przez ustawodawcę kryteria porównywalności. Niezbędne jest również dobranie najbardziej odpowiedniej metody weryfikacji ceny transferowej.
Z racji stopnia trudności powyższych działań, najlepiej skorzystać z pomocy doświadczonego specjalisty ds. cen transferowych, który zadba o właściwe wywiązanie się ze wszystkich obowiązków oraz zapewni bezpieczeństwo podatkowe.
Formularz kontaktowy
BEMITE Sp. z o.o.
ul. Małkowskiego 30/1
70-304 SZCZECIN
Na życzenie klienta oferujemy
Całkowicie zdalną obsługę
DOKUMENTACJA CEN TRANSFEROWYCH
Terminowo i rzetelnie opracowana dokumentacja cen transferowych. Dzięki prawidłowo przygotowanej dokumentacji ograniczone jest ryzyko podatkowe przedsiębiorstwa i osób nim zarządzających.
ANALIZA PORÓWNYWALNOŚCI
Obowiązkowy element dokumentacji cen transferowych dla transakcji usługowych, towarowych i finansowych.
POLITYKA CEN TRANSFEROWYCH
Właściwie opracowana polityka CT pozwala na ograniczenie ryzyka podatkowego oraz optymalizację podatkową w obszarze transakcji wewnątrzgrupowych.
AUDYT TP
Analiza ryzyka, konieczności sporządzenia dokumentacji cen transferowych albo poprzednio przygotowanych dokumentacji pozwala potwierdzić bezpieczeństwo przedsiębiorstwa.
KONTROLA I WSPARCIE
Specjalista dostępny na każdym kroku postępowania indywidualnie opiekuje się przedsiębiorstwem i nadzoruje postępowania i inne procesy w obszarze TP.
Rola doradcy biznesowego w zarządzaniu ryzykiem w grupie kapitałowej
Kim jest doradca biznesowy? Czym się zajmuje? I jaką pełni rolę w kontekście podmiotów objętych obowiązkiem sporządzania dokumentacji cen transferowych? W grupach kapitał
Udzielenie Pożyczki przez Spółkę Innej Spółce
Udzielenie pożyczki przez spółkę innej spółce to powszechne zjawisko w świecie biznesu. Często zdarza się, że jeden podmiot potrzebuje wsparcia finansowego, podczas gdy i
Powiązania kapitałowe a transakcje między podmiotami – klucz do cen transferowych
Safe harbour to uproszczony mechanizm stosowany w celu ochrony przed zakwestionowaniem rynkowości transakcji. Umożliwia zwolnienie podmiotu z konieczności przygotowania dokument
Safe harbour – instrumenty ochrony przed dużymi stratami w okresach spadków rynkowych
Safe harbour to uproszczony mechanizm stosowany w celu ochrony przed zakwestionowaniem rynkowości transakcji. Umożliwia zwolnienie podmiotu z konieczności przygotowania dokument
Certyfikowany specjalista do spraw cen transferowych, prawnik i konsultant biznesowy z wieloletnim doświadczeniem. Absolwent i stypendysta Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. W 2022 roku uzyskał stopień doktora nauk społecznych na Wydziale Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego w dziedzinie ekonomia i finanse. Aktywny uczestnik licznych konferencji finansowych, ekonomicznych i podatkowych.
