Safe harbour – warunki dla usług o niskiej wartości dodanej i transakcji finansowych
Obowiązujące przepisy prawne wymagają, by każdy podmiot przeprowadzający transakcję z podmiotem powiązanym przygotował (jeśli przekroczone zostaną limity transakcyjne) w z góry wskazanym terminie dokumentację cen transferowych. Takie postępowanie ma na celu zbadanie, czy transakcja ma charakter rynkowy (czyli czy została przeprowadzona zgodnie z zasadą arm’s lenght), co powinna potwierdzić sporządzona analiza funkcjonalna w postaci tzw. benchmarku (w niektórych wypadkach analizy zgodności).
Za niewywiązanie się z tego obowiązku zgodnie z obowiązującymi przepisami grożą sankcje karne oraz karno-skarbowe. W niektórych przypadkach ustawodawca wyłącza jednak konieczność przygotowania dokumentacji cen transferowych – w ramach skorzystania z mechanizmu tzw. „bezpiecznej przystani” (ang. safe harbour). Poniżej wyjaśniamy, w jakich okolicznościach można skorzystać z tego zwolnienia.
Dlaczego wprowadzono mechanizm bezpiecznej przystani?
bezpiecznej przystani został wprowadzony przez ustawodawcę do polskiego porządku prawnego z początkiem 2019 roku. Można stwierdzić, że taka decyzja została podyktowana chęcią dostosowania obowiązujących przepisów prawnych do wytycznych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) dot. cen transferowych z 2017 roku. Znaczenie miała również konieczność zmniejszenia obciążenia podatnika w obszarze przygotowywania lokalnej lub grupowej dokumentacji cen transferowych.
Safe harbour – na czym polega?
Celem mechanizmu safe harbour jest ochronienie podmiotu powiązanego przeprowadzającego transakcję z innym podmiotem należącym do tej samej grupy kapitałowej przed zakwestionowaniem rynkowości transakcji. Tym samym w przypadku zastosowania uproszczonych zasad rozliczeń cena (lub jej element) w transakcji zostaje uznana za rynkową, co sprawia, że organ podatkowy nie może jej zakwestionować – odstępuje od określania dochodu lub straty podatnika w tym zakresie, a podatnik nie ma obowiązku przygotowywania elementów dokumentacji, nawet jeśli spełnia przesłanki (limity określone w art. 11k ust. 2 ustawy z 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osób prawnych).
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat cen transferowych?
Warto podkreślić, że mechanizm safe harbour to uprawnienie, a nie obowiązek dla podatnika – można więc z niego skorzystać, ale nie ma do tego przymusu. Jeśli podatnik zdecyduje się nie korzystać z mechanizmu, obowiązują go standardowe przepisy związane z przygotowywaniem dokumentacji cen transferowych.
Kiedy można zastosować mechanizm safe harbour?
Ustawodawca przewidział dwie kategorie transakcji, które pozwalają podatnikowi skorzystać ze zwolnienia z przygotowywania dokumentacji cen transferowych – w przypadku usług o niskiej wartości dodanej oraz wybranych transakcji finansowych
Usługi o niskiej wartości dodanej
Ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia w przypadku usług o niskiej wartości dodanej, wychodząc z założenia, że są to przykłady transakcji o powtarzalnym, rutynowym, nieskomplikowanym charakterze. Uznano, że nie niosą za sobą istotnego ryzyka zaniżenia dochodów, przez co nie ma konieczności wykazywania, że transakcja została przeprowadzona na warunkach rynkowych.
Kiedy można skorzystać z wyłączenia usług o niskiej wartości w ramach mechanizmu safe harbour? Warunki, które muszą zostać spełnione, zostały wymienione w art. 11f ust. 1 ustawy o CIT, i kształtują się następująco:
- narzut na kosztach tych usług został ustalony przy wykorzystaniu metody koszt plus lub marży transakcyjnej netto i wynosi nie więcej niż 5% kosztów w przypadku nabycia usług lub nie mniej niż 5% kosztów w przypadku świadczenia usług (zgodnie z wytycznymi OECD oraz Wspólnego Forum UE ds. Cen Transferowych),
- usługodawca nie jest podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (czyli tzw. raju podatkowym),
- usługobiorca posiada kalkulację obejmującą następujące informacje:
- rodzaj i wysokość kosztów uwzględnionych w kalkulacji,
- sposób zastosowania i uzasadnienie wyboru kluczy alokacji dla wszystkich podmiotów powiązanych korzystających z usług,
- opis transakcji, w tym analizę funkcji, aktywów i ryzyka (wprowadzone początkiem 2022 roku).
Powyższe przepisy mogą znaleźć zastosowanie do usług wymienionych enumeratywnie w załączniku nr 6 do ustawy o CIT (m.in. usługi w zakresie księgowości i audytu, usługi HR, usługi IT, prawne czy administracyjno-biurowe). Żeby można było zastosować art. 11f ust. 1 ustawy o CIT, istnieją jednak dodatkowe warunki, które należy łącznie spełnić. Zgodnie ze wskazanym przepisem, usługi o niskiej wartości dodanej mają charakter usług wspomagających działalność gospodarczą usługobiorcy oraz nie stanowią głównego przedmiotu działalności grupy podmiotów powiązanych, a wartość tych usług świadczonych przez usługodawcę na rzecz podmiotów niepowiązanych nie przekracza 2% wartości tych usług świadczonych na rzecz podmiotów powiązanych i niepowiązanych
Co więcej, usługi o niskiej wartości dodanej nie mogą być przedmiotem dalszej odprzedaży przez usługobiorcę, z wyłączeniem transakcji, o których mowa w art. 11n pkt 10 (czyli odprzedaży usług nabytych we własnym imieniu, ale na rzecz innego podmiotu powiązanego, czyli tzw. refakturowania). Warto jednak podkreślić, że zgodnie z tzw. Nowym Ładem również w przypadku refakturowania niekiedy możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia – wówczas muszą zostać spełnione takie warunki jak: brak związku z inną transakcją kontrolowaną, rozliczenie niezwłoczne czy brak marży/narzutu.
Transakcje finansowe
Mechanizm bezpiecznej przystani można zastosować również do wybranych transakcji finansowych, takich jak pożyczki, kredyty oraz emisji obligacji (udzielenie oraz otrzymanie). W przypadku takich transakcji zastosowanie mechanizmu safe harbour jest możliwe, zgodnie z art. 11g ust. 1 pkt. 1 ustawy o CIT, jeśli oprocentowanie w momencie zawarcia umowy jest określane na podstawie odpowiedniego rodzaju stopy bazowej i marży wskazanych w stosownym obwieszczeniu aktualnym na dzień zawarcia umowy (lub dzień zmiany umowy, jeśli zmiana dot. oprocentowania pożyczki).
Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia rodzaju bazowej stopy procentowej i marży dla potrzeb cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych (opublikowanym w Monitorze Polskim z 23 grudnia 2022 r. – poz. 1260) wskazano stopy bazowe obowiązujące w przygotowywaniu dokumentacji za 2023 rok:
- WIBOR 3M oraz WIRON 3M – dla transakcji w złotych (w 2025 WIRON ma zastąpić dotychczas wykorzystywany WIBOR),
- URIBOR 3M – dla transakcji w euro,
- SARON 3 months Compound Rate – dla transakcji we frankach szwajcarskich,
- 90-day Average SOFR – dla transakcji w dolarach amerykańskich,
- SONIA 3M Compound Rate – dla transakcji w funtach brytyjskich.
Warto podkreślić również, że w przypadku umów zawartych przed 1 stycznia 2022 możliwe jest dalsze stosowanie bazowej stopy procentowej opartej o wskaźniki LIBOR USD 3M dla dolara amerykańskiego oraz LIBOR GBP 3M dla funta brytyjskiego, które zostały już wycofane z rynku finansowego.
Co więcej, jeśli wartość stopy bazowej jest mniejsza niż zero, powiększamy ją o marżę, która od początku 2023 roku dla pożyczkobiorcy wynosi maksymalnie 2,9 punktu procentowego, a dla pożyczkodawcy minimalnie 2,4 punktu procentowego.
Jednocześnie art. 11g przewiduje kolejne warunki, które należy spełnić, by w transakcjach finansowych skorzystać ze zwolnienia w ramach safe harbour:
- nie przewidziano wypłaty innych niż odsetki opłat związanych z udzieleniem lub obsługą pożyczki, w tym prowizji lub premii,
- pożyczka została udzielona na okres nie dłuższy niż 5 lat,
- w trakcie roku podatkowego łączny poziom zobowiązań albo należności podmiotu powiązanego z tytułu kapitału pożyczek z podmiotami powiązanymi liczony odrębnie dla udzielonych oraz zaciągniętych pożyczek wynosi nie więcej niż 20 000 000 zł lub równowartość tej kwoty,
- ożyczkodawca nie jest podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (raju podatkowego).
Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do kredytów oraz emisji obligacji.
Mechanizm safe harbour – podsumowanie
Celem wdrożenia mechanizmu safe harbour do polskich przepisów było zmniejszenie obciążenia podatnika w obszarze analizy rynkowości przeprowadzonej transakcji z podmiotem powiązanym. Należy jednak wskazać, że skorzystanie z uproszczenia możliwe jest jedynie wtedy, gdy spełni się wszystkie wskazane przez przepisy warunki, a co więcej – nie jest obowiązkiem narzuconym podatnikowi. Jeśli jednak podatnik chce skorzystać z tego uprawnienia, warto by skontaktował się ze specjalistą ds. cen transferowych, który odpowiednio zbada sytuację i upewni się, że istnieją podstawy do zastosowania mechanizmu safe harbour. W taki sposób podmiot powiązany zadba w pełni o własne bezpieczeństwo podatkowe.
Formularz kontaktowy
BEMITE Sp. z o.o.
ul. Małkowskiego 30/1
70-304 SZCZECIN
Na życzenie klienta oferujemy
Całkowicie zdalną obsługę
DOKUMENTACJA CEN TRANSFEROWYCH
Terminowo i rzetelnie opracowana dokumentacja cen transferowych. Dzięki prawidłowo przygotowanej dokumentacji ograniczone jest ryzyko podatkowe przedsiębiorstwa i osób nim zarządzających.
ANALIZA PORÓWNYWALNOŚCI
Obowiązkowy element dokumentacji cen transferowych dla transakcji usługowych, towarowych i finansowych.
POLITYKA CEN TRANSFEROWYCH
Właściwie opracowana polityka CT pozwala na ograniczenie ryzyka podatkowego oraz optymalizację podatkową w obszarze transakcji wewnątrzgrupowych.
AUDYT TP
Analiza ryzyka, konieczności sporządzenia dokumentacji cen transferowych albo poprzednio przygotowanych dokumentacji pozwala potwierdzić bezpieczeństwo przedsiębiorstwa.
KONTROLA I WSPARCIE
Specjalista dostępny na każdym kroku postępowania indywidualnie opiekuje się przedsiębiorstwem i nadzoruje postępowania i inne procesy w obszarze TP.
Zarządzanie ryzykiem cen transferowych
Podmioty powiązane są zobowiązane do ustalania cen transferowych na warunkach określonych przez polskie przepisy podatkowe, zgodnie z Wytycznymi OECD i regulacjami UE. Ponadto
Najczęstsze Błędy w Dokumentacji Cen Transferowych i Jak Ich Unikać – BEMITE
Istotną częścią funkcjonowania grup kapitałowych są rzecz jasna ceny transferowe. W poniższym wpisie zechcemy odnieść się do tego, jak wygląda dokumentacja cen transfer
Jak przygotować firmę na audyt cen transferowych?
Podmioty powiązane w zakresie cen transferowych są narażone na ryzyko podatkowe związane z wystąpieniem błędów, nieprawidłowości i niezgodności z przepisami podatkowym
Ceny transferowe a zarządzanie ryzykiem podatkowym
Podmioty powiązane w zakresie cen transferowych są narażone na ryzyko podatkowe związane z wystąpieniem błędów, nieprawidłowości i niezgodności z przepisami podatkowym
Certyfikowany specjalista do spraw cen transferowych, prawnik i konsultant biznesowy z wieloletnim doświadczeniem. Absolwent i stypendysta Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. W 2022 roku uzyskał stopień doktora nauk społecznych na Wydziale Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego w dziedzinie ekonomia i finanse. Aktywny uczestnik licznych konferencji finansowych, ekonomicznych i podatkowych.
Autor
dr Michał Piechocki
Certyfikowany specjalista do spraw cen transferowych, prawnik i konsultant biznesowy z wieloletnim doświadczeniem. Absolwent i stypendysta Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. W 2022 roku uzyskał stopień doktora nauk społecznych na Wydziale Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego w dziedzinie ekonomia i finanse. Aktywny uczestnik licznych konferencji finansowych, ekonomicznych i podatkowych.