Aktualności cen transferowych

Trudne do wyceny wartości niematerialne (HTVI) – jak ograniczyć ryzyko i ewentualne skutki kontroli?

Podmioty powiązane mogą zawierać między sobą transakcje o charakterze towarowym, usługowych, finansowych oraz innym. Do tej ostatniej kategorii zaliczymy działania gospodarcze, w których głównym przedmiotem są m.in. wartości niematerialne i prawne. Błędne podejście do wyceny wartości niematerialnych może spowodować negatywne konsekwencje w sytuacji kontroli ze strony organu podatkowego. Możliwe rezultaty kontroli będą jeszcze dotkliwsze, jeśli wartość niematerialna zostanie uznana za trudną do wyceny wartość niematerialną (ang. hard to value intangibles, HTVI). Co to za kategoria dóbr i w jaki sposób można ograniczyć związane z jej wyceną ryzyko podatkowe?

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat cen transferowych?

Skontaktuj się!

Wartości niematerialne – czyli co?

W polskich przepisach prawnych nie znajduje się definicja wartości niematerialnych (w ustawie o rachunkowości spotkamy się jedynie z określeniem podlegającym amortyzacji „wartości niematerialnych i prawnych”). Chcąc więc je zdefiniować, warto posłużyć się definicją stworzoną przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (punkt 6.6 Wytycznych). Zgodnie z nią za wartości niematerialne uznamy „prawa majątkowe, niebędące aktywem fizycznym ani finansowym, mogące stanowić przedmiot własności lub być kontrolowane w celu wykorzystania w działalności komercyjnej oraz których wykorzystanie lub przekazanie byłoby wynagrodzone, gdyby miało miejsce w porównywalnych okolicznościach w relacji pomiędzy niepowiązanymi podmiotami”. W praktyce należy więc uznać za wartości niematerialne wszelkie dobra, które nie mają fizycznej postaci, ale będą w przyszłości stanowić źródło korzyści ekonomicznych dla przedsiębiorstwa.

Trudne do wyceny wartości niematerialne – definicja

Pojęcie „trudne do wyceny wartości niematerialne” (HTVI) zostało stworzone przez OECD w ramach Planu Działania BEPS (ang. Base Erosion Profit Shifting), który miał na celu opracowanie reguł zapobiegających przerzucaniu zysków związanych z transferem dóbr niematerialnym pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi. W Rozporządzeniu Ministra Finansów z 21 grudnia 2018 r. za trudne do wyceny wartości niematerialne uznało wartości niematerialne, a także prawa do tych wartości:

  • dla których na moment ich przenoszenia między podmiotami powiązanymi nie istniały wiarygodne dane porównawcze oraz prognozy przyszłych przepływów pieniężnych lub spodziewanych przychodów osiąganych z tych wartości lub
  • w przypadku których założenia zastosowane przy wycenie obarczone są wysokim stopniem niepewności.
Warto rozszerzyć tę definicję o dodatkowe wskazania OECD, zgodnie z którymi:

  • wartość niematerialna jest jedynie częściowo rozwinięta w momencie przeniesienia/użytkowania,
  • wartość niematerialna nie będzie wykorzystywana do celów komercyjnych do kilku lat po zakończeniu transakcji,
  • wartość niematerialna nie jest objęta definicją trudnych do wyceny wartości niematerialnych, jednak odgrywa znaczącą część w procesie rozwoju trudnej do wyceny wartości niematerialnej,
  • oczekuje się, że trudne do wyceny wartości niematerialne będą innowacyjne w momencie przeniesienia/użytkowania, jednak w przypadku gdy podobne wartości niematerialne nie będą wykazywać osiągnięć w zakresie rozwoju, takie założenia mogą okazać się wątpliwe,
  • wartość niematerialna została przekazana jednostce stowarzyszonej w zamian za ustaloną z góry opłatę,
  • wartość niematerialna jest użytkowana w związku z zawarciem umowy o podziale kosztów (ang. Cost Contribution Agreements)”.
Co to oznacza w praktyce? Że za HTVI należy uznać transakcje, w ramach których ekonomiczny rezultat z przeniesienia wartości niematerialnych byłby trudny do określenia. Do takiej sytuacji dochodzi np. w sytuacji przenoszenia patentu na innowacyjne rozwiązanie, które jest obecnie w fazie produkcji i będzie dostępne dopiero za kilka lat – w tym momencie nie jest możliwe opracowanie wiarygodnych prognoz w zakresie przyszłych przepływów pieniężnych. Często wskazuje się, że za HTVI uznamy również posiadane i udostępniane przez jeden podmiot powiązany bazy klientów czy nawet kulturę organizacyjną przedsiębiorstwa.

HTVI a ryzyko podatkowe

Dlaczego trudno jest w odpowiedni sposób wycenić wartości materialne? Zwykle z uwagi na to, że brakuje na rynku odpowiednika, który pozwoliłby na skuteczne porównanie, a także biorąc pod uwagę fakt, że istnieje zbyt wiele czynników, które powinny być wzięte pod uwagę. Wprowadzone regulacje zobowiązują jednak podatników do sporządzania dokładnych i wiarygodnych prognoz.

Dla trudnych do wyceny wartości niematerialnych charakterystyczne jest to, że w trakcie kontroli (ex post) organ podatkowy może dokonać rekalkulacji ceny– z racji tego, że będzie oceniał, czy podatnik przy ustalaniu wysokości ceny transferowej wziął pod uwagę wszystkie racjonalne oraz możliwe do uwzględnienia czynniki i okoliczności. Co więcej, organ zbada, czy podmioty niepowiązane w porównywalnych okolicznościach:

  • dokonałyby rekalkulacji wysokości pierwotnie ustalonej ceny na podstawie klauzuli umownej dotyczącej zmiany ceny,
  • renegocjowałyby pierwotnie ustalone warunki, w tym wysokość ceny przedmiotu transakcji,
  • przyjęłyby do rozliczenia porównywalnej transakcji płatności warunkowe.
Do rekalkulacji dojdzie wtedy, kiedy cena transferowa HTVI zostanie ustalona na podstawie informacji oraz danych dot. zdarzeń przyszłych, a rozbieżność między prognozą i rzeczywiście osiągniętymi wynikami przekroczy 20%. Organ podatkowy może w takiej sytuacji uznać, że kalkulacja dochodu podatnika została zaniżona.

Jak uniknąć ryzyka podatkowego związanego z HTVI?

Pierwszym ze sposobów, które pozwoli zminimalizować ewentualne negatywne skutki kontroli, jest przygotowanie uzasadnienia dla przyjętych cen transferowych, w których wskazane zostanie, że znaczne odchylenia przewidywań i rezultatów wyniknęły z czynników zewnętrznych, na które podmiot powiązany nie miał wpływu i nie był w stanie im zapobiec. Opracowanie takiego dokumentu w formie opisowej wymaga przedstawienia wszelkich założeń do prognozy oraz uwzględnienia możliwych czynników ryzyka w obszarze wycenianego dobra niematerialnego. Wiarygodna wycena może również powstać dzięki zastosowaniu więcej niż jednej metody kalkulacji, zgodnie z wymienionymi w ustawie możliwościami – oczywiście pod warunkiem, że dostępne dane na to pozwalają. Warto również stworzyć różne warianty scenariuszy, zarówno pozytywne, jak i negatywne w obszarze spodziewanych przepływów.

Drugim ze sposobów pozwalającym zabezpieczyć się przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami kontroli organu podatkowego jest zawarcie z nim porozumienia, czyli podpisanie tzw. umowy APA (ang. advance pricing arrangements), zwanej inaczej uprzednim porozumieniem cenowym.

Uprzednie porozumienie cenowe (APA)

Umowa APA to porozumienie w formie decyzji administracyjnej podpisywane między podmiotem powiązanym a szefem Krajowej Administracji Skarbowej. Stanowi potwierdzenie tego, że organ podatkowy zaakceptował metodę weryfikacji ceny transferowej w relacji z podmiotem powiązanym, przez co nie będzie brał pod uwagę czynników, które nie mogły być znane stronom transakcji w momencie jej zawierania.

Co istotne, APA zawierane jest na przyszłość (np. na okres 5 lat), dzięki czemu stanowi dobre zabezpieczenie w przypadku np. właśnie tworzonych wynalazków czy prowadzonych inwestycji. Ta praktyka nie jest oczywiście pozbawiona wad – procedura zawarcia APA jest bardzo czasochłonna, przez co nie można jej wykorzystać w każdej sytuacji. Na pewno stanowi jednak najlepszą formę zabezpieczenia z uwagi na to, że przyjmuje formę porozumienia z organem podatkowym, który docelowo będzie przeprowadzał kontrolę.

Trudne do wyceny wartości niematerialne – podsumowanie

Odkąd 1 stycznia 2019 roku weszły w życie nowe przepisy dot. obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych, obserwujemy zwiększoną aktywność organów podatkowych w obszarze kontroli sporządzonej dokumentacji cen transferowych. Z racji tego, że wyceny transakcji dot. dóbr niematerialnych i prawnych są szczególnie trudne do przygotowania, warto zadbać o zapewnienie sobie bezpieczeństwa w tym zakresie. Postępowanie zgodnie z wymienionymi powyżej taktykami pozwoli przygotować wiarygodne i dokładne prognozy w ramach określania ceny transferowej w transakcjach, w których HTVI są przedmiotem. W tym zakresie najlepiej zdecydować się na wsparcie doświadczonego specjalisty ds. cen transferowym, który w odpowiedni sposób skalkuluje ryzyko, opracuje dokumentację i zadba o bezpieczeństwo podatkowe.

Skontaktuj się!

Formularz kontaktowy

    Imię i nazwisko (wymagane)

    Adres email (wymagane)

    Telefon

    Temat

    Treść wiadomości

    BEMITE Sp. z o.o.

    ul. Małkowskiego 30/1
    70-304 SZCZECIN
    Na życzenie klienta oferujemy

    Całkowicie zdalną obsługę

    DOKUMENTACJA CEN TRANSFEROWYCH

    Terminowo i rzetelnie opracowana dokumentacja cen transferowych. Dzięki prawidłowo przygotowanej dokumentacji ograniczone jest ryzyko podatkowe przedsiębiorstwa i osób nim zarządzających.

    DOKUMENTACJA CEN TRANSFEROWYCH
    ANALIZA PORÓWNYWALNOŚCI

    Obowiązkowy element dokumentacji cen transferowych dla transakcji usługowych, towarowych i finansowych.

    ANALIZA PORÓWNYWALNOŚCI
    POLITYKA CEN TRANSFEROWYCH

    Właściwie opracowana polityka CT pozwala na ograniczenie ryzyka podatkowego oraz optymalizację podatkową w obszarze transakcji wewnątrzgrupowych.

    POLITYKA CEN TRANSFEROWYCH
    AUDYT TP

    Analiza ryzyka, konieczności sporządzenia dokumentacji cen transferowych albo poprzednio przygotowanych dokumentacji pozwala potwierdzić bezpieczeństwo przedsiębiorstwa.

    AUDYT CEN TRANSFEROWYCH
    KONTROLA I WSPARCIE

    Specjalista dostępny na każdym kroku postępowania indywidualnie opiekuje się przedsiębiorstwem i nadzoruje postępowania i inne procesy w obszarze TP.

    KONTROLA
    I WSPARCIE

    Autor

    Certyfikowany specjalista do spraw cen transferowych, prawnik i konsultant biznesowy z wieloletnim doświadczeniem. Absolwent i stypendysta Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. W 2022 roku uzyskał stopień doktora nauk społecznych na Wydziale Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego w dziedzinie ekonomia i finanse. Aktywny uczestnik licznych konferencji finansowych, ekonomicznych i podatkowych. 

    back to top Subskrybuj blog