Umowy o podziale kosztów (CCA) – kiedy, dla kogo, jak?

Obowiązujące przepisy podatkowe wiążące podmioty powiązane (czyli działające w ramach jednej grupy kapitałowej) wymagają, by transakcje między firmami zawierane były na warunkach rynkowych, zgodnie z zasadą arm’s lenght.
Takie same warunki muszą zostać spełnione w momencie podpisywania umowy o podziale kosztów (CCA, ang. Cost Contribution Arrangement). Tym samym, w przypadku ewentualnej kontroli przeprowadzanej przez organy skarbowe,
konieczne będzie udowodnienie, że partycypacja kosztów (a także korzyści oraz ryzyk) odbywała się na zasadach rynkowych.

Umowa o podziale kosztów – definicja

Polskie przepisy prawne nie zawierają definicji oraz szczegółowych postanowień dotyczących umów o podziale kosztów. Za podstawę (zbiór dobrych praktyk oraz praktyczny komentarz w sporach interpretacyjnych), pomimo ich
niewiążącego charakteru, należy więc traktować wytyczne Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD, ang. Organisation for Economic Co-operation and Development) zawarte w rozdziale VIII publikacji „Transfer
Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax”. O znaczeniu wytycznych świadczy to, że zarówno podatnicy, jak i organy skarbowe wykazują coraz większą znajomość tego zagadnienia, a odniesienia do wytycznych
OECD znajdują się w objaśnieniach podatkowych Ministerstwa Finansów oraz w rekomendacjach Forum Cen Transferowych.

Punkt 8.3 wytycznych wskazuje, że „umowa CCA to umowa pomiędzy podmiotami gospodarczymi w zakresie dzielenia wkładów oraz ryzyka związanego ze wspólnym przedsięwzięciem, produkcją lub nabyciem wartości niematerialnych,
aktywów lub usług. Określa również korzyści, jakie osiągają uczestnicy”. Zawierana jest w momencie zdiagnozowania podobnych potrzeb i możliwości osiągnięcia korzyści dzięki realizowanemu wspólnie projektowi. Celem
takiego postępowania jest redukcja jednostkowego ryzyka gospodarczego ponoszonego przez podmioty powiązane (związanego głównie z niepowodzeniem projektu) oraz wykorzystanie efektu synergii.

Zasada arm’s lenght wymaga, by tego typu umowa między podmiotami powiązanymi została zawarta na takich samych warunkach, jakie cechowałyby umowę zawieraną między przedsiębiorstwami działającymi od siebie niezależnie. Co
więcej, istotne jest, by postanowienia umowy były „rynkowe na dzień zawarcia umowy, biorąc pod uwagę okoliczności występujące w tym czasie i okoliczności, które da się przewidzieć na przyszłość”.

Wzór umowy CCA

Chciałbyś otrzymać bezpłatny wzór umowy CCA? Napisz do nas przez formularz kontaktowy. Nasi specjaliści dobiorą odpowiedni wzór dla Twojej sytuacji.

Czego dotyczy umowa o podziale kosztów?

Umowa o podziale kosztów nie dotyczy świadczenia usług, ale określa warunki partycypacji w kosztach, korzyściach oraz ryzyku związanych z realizacji przedsięwzięcia czy podjęcia aktywności przez podmioty powiązane. Celem
CCA jest obniżenie kosztów oraz ryzyka, które są niezbędne do osiągnięcia oczekiwanych korzyści przez każdy z podmiotów. Uzyskiwane korzyści powinny być proporcjonalne do wysokości wkładów i ustalone zgodnie z zasadą
rynkowości, a także na podstawie różnego rodzaju prognoz biznesowych – rzetelnie opracowanych i odpowiadających rzeczywistej sytuacji rynkowej. Mogą przyjmować formę zarówno zysku, jak i oszczędności (korzyścią może być
samo obniżenie kosztów działalności uczestników).

Przepisy prawne nie wskazują, w jaki sposób powinna zostać oceniona proporcjonalność tych elementów. Przyjmuje się więc, że celem jest jak najdokładniejsze oszacowanie korzyści, jakie każda firma z osobna osiągnie z
uwagi na prowadzone działania, a następnie obliczenie wysokości wkładu, jaki z tego powodu powinna ponieść.

Umowa o podziale kosztów – kiedy jest zawierana?

CCA zawierana jest między podmiotami powiązanymi w sytuacji, w której jeden podmiot świadczy wyspecjalizowane usługi na rzecz drugiego podmiotu. Te usługi związane są z rozwojem, produkcją lub pozyskaniem aktywów, usług
czy praw. Praktyka firm działających w ramach jednej grupy kapitałowej wskazuje, że najczęściej umowa o podziale kosztów zawierana jest w przypadku prowadzenia prac badawczo-rozwojowych (m.in. opracowanie patentów, praw
autorskich czy innych wartości niematerialnych).

CCA – kto zawiera i na jakich warunkach?

Umowa o podziale kosztów zawierana jest między podmiotami powiązanymi działającymi w ramach grupy kapitałowej, które za poniesione nakłady finansowe oczekują osiągnięcia określonych i racjonalnych korzyści (wskazanych
wielkościowo lub jakościowo) wynikających z realizacji przedsięwzięcia. Zgodnie z wytycznymi OECD, stronami umowy powinny być wyłącznie podmioty, które w sposób bezpośredni lub pośredni będą czerpać korzyści – uczestnik
nie powinien nabywać korzyści na potrzeby podmiotu trzeciego.

Konieczne jest podkreślenie, że strony podpisujące umowę o podziale kosztów mogą ulegać zmianie – w trakcie trwania prac może się zdarzyć, że podmiot powiązany zdecyduje się opuścić lub dołączyć do umowy. Wynika to z
faktu, że nieraz otrzymanie korzyści związane jest z dłuższym oczekiwaniem, a ponoszenie kosztów trwa przez cały czas. Z tego powodu należy rozważyć wprowadzenie opłat za dołączenie (ang. buy-in-payment) – z uwagi na to,
że prace już trwają lub pojawiły się rezultaty prac wpływających na zwiększenie osiąganych korzyści – lub za opuszczenie (ang. buy-out-payment), przyjmujących formę rekompensaty za poniesione koszty. Oczywiście, takie
kwestie nie powinny być brane pod uwagę w przypadku umów niewytwarzających żadnej wartości.

Co więcej, zgodnie z wytycznymi OECD, w sytuacji gdy „uczestnicy umowy CCA opuszczają tę strukturę, udziały pozostałych uczestników powinny być skorygowane zgodnie z zasadą arm’s length”.

Niezbędne elementy CCA

Elementy, jakie musi zawierać umowa o podziale kosztów, nie zostały prawnie uregulowane w obowiązujących przepisach prawnych. Podobnie jest z jej formą – nigdzie nie znajdziemy wskazania, że powinna zostać przygotowana w
formie pisemnej pod rygorem nieważności. Dla zapewnienia bezpieczeństwa (celów dowodowych) warto zadbać o to, by CCA została spisana.

Wytyczne OECD oraz literatura przedmiotu wskazują na takie istotne elementy CCA jak:

• strony umowy i inne podmioty, które osiągną korzyści dzięki realizacji umowy lub będą korzystały z świadczonych usług,
• czas trwania umowy,
• zakres umowy (aktywności, usług, projektów itp.),
• sposób pomiaru korzyści osiąganych przez strony umowy,
• podział odpowiedzialności między strony umowy,
• wysokość wkładów początkowych wnoszonych przez poszczególne podmioty powiązane wraz z opisem sposobu kalkulacji wartości,
• opis procedury związanej z buy-in payment oraz buy-out payment,
• inne dodatkowe kwestie (związane np. ze zmianą warunków rynkowych).

Koszty podmiotów powiązanych

Katalog kosztów wynikających z realizacji wspólnego przedsięwzięcia jest otwarty i może zostać dostosowany do charakteru umowy, obejmując m.in. koszty pracowników (wynagrodzenia, ubezpieczenia, podatki), podróży (w tym
leasing samochodów), amortyzacji, telefonów, niezbędnego sprzętu, reklamy, zarządu i innych narzutów. Istotne jest jednak podkreślenie, że ponoszone koszty mogą obejmować jedynie opłaty:

• ustalone w umowie,
• związane z dołączeniem do umowy,
• związane z wystąpieniem z umowy,
• wyrównawcze wynikające ze zmieniającej się sytuacji rynkowej (ang. balancing payments).

Opłaty wyrównawcze są ponoszone w przypadku niektórych umów dot. podziału kosztów (np. przy wytwarzaniu wartości niematerialnych) z uwagi na fakt, że oczekiwane korzyści osiągane są dopiero po upływie kilku lat od
poniesienia nakładów finansowych. W takiej sytuacji konieczne jest utrzymywanie rynkowego charakteru transakcji, co odbywa się właśnie przy pomocy opłat wyrównawczych.

Jak wygląda podział kosztów?

Obowiązujące przepisy podatkowe wymagają, by podział kosztów został dokonany zgodnie z zasadą rynkowości – w taki sposób, w jaki dokonałyby go podmioty niezależne. Zgodnie z najczęściej stosowaną praktyką, koszty
dzielone są według ustalonego przez podmioty powiązane klucza alokacji dopasowanego do indywidualnego charakteru transakcji. Przy ustalaniu klucza bierze się pod uwagę przede wszystkim oczekiwane korzyści (wysokość zysku
lub oszczędności) osiągnięte przez podmiot powiązany, a w następnej kolejności dodatkowe czynniki takie jak m.in. dochody operacyjne, poziom zaangażowania kapitału, wielkość zatrudnienia czy wartość sprzedaży.

Należy więc wskazać, że ustawodawca pozwala zachować swobodę w obszarze ustalania klucza alokacji. Jedynym warunkiem jest to, by podział kosztów został przeprowadzony na zasadach rynkowych. Niewłaściwe dobranie klucza
alokacji może doprowadzić do przyjęcia nierynkowego poziomu cen, a w konsekwencji – zastosowania przez organy podatkowe sankcji związanych z nierzetelnością dokumentacji.

Czy potrzebna Ci jest umowa o podziale kosztów?

W codziennej działalności swojej firmy przygotowujesz umowy o podziale kosztów między przedsiębiorstwami działającymi w ramach grupy kapitałowej? Jeśli zależy Ci na weryfikacji i stwierdzenia poprawności tworzonej
dokumentacji, zgłoś się do nas – sprawdzimy, czy wszystko zostało przygotowane w sposób zgodny z prawem. Możemy również przygotować dla Ciebie umowę o podziale kosztów, która zapewni Ci najwyższy stopień bezpieczeństwa
podatkowego, potwierdzając rynkowy charakter realizowanego przedsięwzięcia.

Bezpłatne konsultacje w zakresie zastosowania CCA umówisz klikając link poniżej:

 

BEZPŁATNE konsultacje

 

Źródła:

• Kosieradzki T. Piekarz R., Rynkowska A., Ceny transferowe 2019. Mechanizmy, dokumentacje, raportowanie, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
• Mika J. (red.), Leksykon cen transferowych, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
• Pustuł J., Umowy o podziale kosztów a ustalenie ceny transferowej, dokument elektroniczny:http://www.trp.umk.pl/download/trp2013/UMOWY_O_PODZIALE_KOSZTOW_A_USTALENIE_CENY_TRANSFEROWEJ.pdf
• Stamblewska-Urbaniak E., Zbroiński A., Znaczenie rezultatów działań 8-10 w ramach Projektu BEPS dla podatników realizujących transakcje z podmiotami powiązanymi, PP 2019, nr 9.
• https://archiwum.rp.pl/artykul/155388-Umowa-o-podziale-kosztow.html
• http://cenytransferowe.biz/umowy-o-podziale-kosztow-cca/
• https://czasopisma.beck.pl/monitor-podatkowy/artykul/dokumentacja-uslug-nabywanych-w-ramach-umow-o-podziale-kosztow/
• https://kancelariarbr.pl/co-powinny-zawierac-umowy-o-podziale-kosztow-cca/