Wartości niematerialne i prawne – co warto wiedzieć?
Podmioty powiązane mogą przeprowadzać między sobą transakcje o charakterze towarowym, usługowych, finansowych i innym. Mają jednak obowiązek dla tego typu transakcji – po przekroczeniu limitów – sporządzić lokalną dokumentację cen transferowych, w której wykażą przeprowadzenie transakcji na warunkach rynkowych (zgodnie z zasadą ceny rynkowej arm’s lenght). Zachowanie tej zasady staje się szczególnie trudne w przypadku transakcji, w których przedmiotem są wartości niematerialne i prawne, zwykle o unikatowym charakterze (zwłaszcza w przypadku prowadzenia prac badawczo-rozwojowych). Poniżej wyjaśniamy, czym są wartości niematerialne i prawne w odniesieniu do transakcji cen transferowych i wskazujemy, na jakie trudności przy ich wycenie można natrafić.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat cen transferowych?
Wartości niematerialne i prawne - definicja
- prawa majątkowe – prawa autorskie, prawa pokrewne, know-how, koncesje i licencje, patenty, znaki towarowe, prawa do wynalazków, programy komputerowe,
- koszty prac rozwojowych – koszty poniesione na opracowanie nowych produktów i technologii,
- oraz wartość firmy – różnicę między ceną nabycia a wartością godziwą firmy.
Należy wskazać, że tego typu definicja jest stosunkowo wąska i na gruncie podatkowym nie będzie wystarczająca. Żeby więc poznać definicję wartości niematerialnych i prawnych, najlepiej sięgnąć po wytyczne Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, zgodnie z którymi wartości niematerialne cechuje to, że nie są aktywem fizycznym ani finansowym, mogą być przedmiotem własności lub mogą być kontrolowane w celu jego wykorzystania w działalności, oraz których wykorzystanie lub przeniesienie zostałoby wynagrodzone, jeśli nastąpiłoby między niezależnymi podmiotami. Wytyczne OECD za istotne dla podmiotów powiązanych wartości niematerialne i prawne wskazują w szczególności m.in. patenty, know-how, tajemnice handlowe, znaki towarowe, nazwę handlową (firmę), licencje czy wartość renomy przedsiębiorstwa.
Zastosowanie szerszej definicji, zgodnie z wytycznymi OECD, zapewni, że pewne rodzaje aktywów nie będą traktowane jako wyjęte spod regulacji. Podatnicy nie dojdą do wniosku, że mogą być przenoszone między podmiotami powiązanymi bez zachowania ceny rynkowej (w ramach automatycznego zastosowania definicji przepisów o rachunkowości), ale każdorazowo będą kierować się analizą, jak w porównywalnych warunkach postąpiły podmioty niepowiązane.
Wartości niematerialne i prawne w transakcjach cen transferowych
Wartości niematerialne i prawne przenoszone są pomiędzy przedsiębiorstwa zwykle na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest zbycie (sprzedaż lub wniesienie aportu), a drugim przekazanie praw do użytkownika (np. przy licencji). W przypadku tego typu transakcji organy podatkowe skupiają się najczęściej na takich zagadnieniach jak: uzasadnienie biznesowe przeniesienia wartości niematerialnych i prawnych, zastosowana metoda wyceny czy wysokość stawek licencyjnych. Tak jak w przypadku innych transakcji konieczne jest bowiem wykazanie, że transakcja związana z wartościami niematerialnymi i prawnymi między podmiotami powiązanymi została przeprowadzona na takich samych lub podobnych warunkach, jakie przyjęłyby podmioty działające od siebie niezależnie.
Jak dokonać wyceny wartości niematerialnych i prawnych?
Eksperci wskazują, że w przypadku ustalania wyceny wartości niematerialnych i prawnych należy wziąć pod uwagę szereg czynników – takich jak m.in.: historia w ramach grupy kapitałowej, w której były opracowywane lub wykorzystywane, rozdzielność właściciela zarówno ekonomicznego jak i prawnego (co utrudni wyliczenie odpowiedniej dla wyceny stawki należności licencyjnej) czy wpływ aktywa na korzyści ekonomiczne generowane przez właściciela. Co więcej, analiza funkcjonalna dla tego typu transakcji powinna skutkować również charakterystyką istotnych funkcji i ryzyka ponoszonego przez strony transakcji w związku z rozwojem, ulepszeniem, konserwacją, ochroną i wykorzystywaniem wartości niematerialnych (tzw. analiza DEMPE).
Takie cechy sprawiają, że dużo trudniejsze niż w przypadku transakcji usługowych czy towarowych jest dobranie odpowiedniej metody wyceny (w przypadku np. metody porównywalnej ceny niekontrolowanej czy metody podziału zysku można natrafić na brak odpowiednich danych porównawczych) – zwłaszcza gdy przepisy prawne przewidują dodatkowe kryteria porównywalności transakcji w przypadku wartości niematerialnych i prawnych. Zgodnie z par. 3, ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, „w odniesieniu do transakcji kontrolowanych obejmujących wartości niematerialne badanie porównywalności uwzględnia również ocenę zdolności stron transakcji do pełnienia danej funkcji oraz ponoszenia danego ryzyka w zakresie:
- posiadania tytułu prawnego do wartości niematerialnych, jego ochrony i utrzymania,
- tworzenia wartości niematerialnych, w tym ich opracowywania,
- rozwijania wartości niematerialnych, w tym ich ulepszania,
- wykorzystania wartości niematerialnych.
Wartości niematerialne i prawne a dokumentacja CT – kiedy należy przygotować?
Dla transakcji, w których przedmiotem są wartości niematerialne i prawne, istnieje konieczność przygotowania – przy spełnieniu odpowiednich przesłanek – zarówno lokalnej, jak i grupowej dokumentacji cen transferowych. Podmioty powiązane mają obowiązek przygotować lokalną dokumentację cen transferowych dla tego typu transakcji, gdy wartość transakcji przekroczy 2 miliony złotych – nawet jeśli wartość transakcji kontrolowanej w całości trwale nie stanowi przychodu albo kosztu uzyskania przychodu dla podatnika (wartości niematerialne i prawne są wyłączone spod tego zwolnienia). W grupowej dokumentacji cen transferowych przedstawia się z kolei opis istotnych wartości niematerialnych i prawnych grupy podmiotów powiązanych. Warto wskazać również, że w takim przypadku w formularzu TPR (czyli informacji o cenach transferowych) pojawia się konieczność wskazania dodatkowych elementów.
Wartości niematerialne i prawne – podsumowanie
Przygotowanie lokalnej dokumentacji cen transferowych wiążę się z szeregiem trudności dla podatników – zwłaszcza w sytuacji, w której przedmiotem są wartości niematerialne i prawne. Z tego powodu tym bardziej warto przy opracowywaniu wymaganych przez przepisy prawne dokumentów skorzystać z pomocy specjalisty ds. cen transferowych, który zadba o przyjęcie właściwej techniki wyceny i zapewni, że dokumentacja CT zostanie przygotowana rzetelnie oraz zgodnie z prawem. W taki sposób można najlepiej zadbać o własne bezpieczeństwo podatkowe – tym bardziej, że coraz częściej tego typu transakcje stają się przedmiotem zainteresowania organów podatkowych.
Formularz kontaktowy
BEMITE Sp. z o.o.
ul. Małkowskiego 30/1
70-304 SZCZECIN
Na życzenie klienta oferujemy
Całkowicie zdalną obsługę
DOKUMENTACJA CEN TRANSFEROWYCH
Terminowo i rzetelnie opracowana dokumentacja cen transferowych. Dzięki prawidłowo przygotowanej dokumentacji ograniczone jest ryzyko podatkowe przedsiębiorstwa i osób nim zarządzających.
ANALIZA PORÓWNYWALNOŚCI
Obowiązkowy element dokumentacji cen transferowych dla transakcji usługowych, towarowych i finansowych.
POLITYKA CEN TRANSFEROWYCH
Właściwie opracowana polityka CT pozwala na ograniczenie ryzyka podatkowego oraz optymalizację podatkową w obszarze transakcji wewnątrzgrupowych.
AUDYT TP
Analiza ryzyka, konieczności sporządzenia dokumentacji cen transferowych albo poprzednio przygotowanych dokumentacji pozwala potwierdzić bezpieczeństwo przedsiębiorstwa.
KONTROLA I WSPARCIE
Specjalista dostępny na każdym kroku postępowania indywidualnie opiekuje się przedsiębiorstwem i nadzoruje postępowania i inne procesy w obszarze TP.
Zarządzanie ryzykiem cen transferowych
Podmioty powiązane są zobowiązane do ustalania cen transferowych na warunkach określonych przez polskie przepisy podatkowe, zgodnie z Wytycznymi OECD i regulacjami UE. Ponadto
Najczęstsze Błędy w Dokumentacji Cen Transferowych i Jak Ich Unikać – BEMITE
Istotną częścią funkcjonowania grup kapitałowych są rzecz jasna ceny transferowe. W poniższym wpisie zechcemy odnieść się do tego, jak wygląda dokumentacja cen transfer
Jak przygotować firmę na audyt cen transferowych?
Podmioty powiązane w zakresie cen transferowych są narażone na ryzyko podatkowe związane z wystąpieniem błędów, nieprawidłowości i niezgodności z przepisami podatkowym
Ceny transferowe a zarządzanie ryzykiem podatkowym
Podmioty powiązane w zakresie cen transferowych są narażone na ryzyko podatkowe związane z wystąpieniem błędów, nieprawidłowości i niezgodności z przepisami podatkowym
Certyfikowany specjalista do spraw cen transferowych, prawnik i konsultant biznesowy z wieloletnim doświadczeniem. Absolwent i stypendysta Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. W 2022 roku uzyskał stopień doktora nauk społecznych na Wydziale Ekonomii, Finansów i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego w dziedzinie ekonomia i finanse. Aktywny uczestnik licznych konferencji finansowych, ekonomicznych i podatkowych.
